Quyết định đầu tư là gì? Tầm quan trọng và yếu tố ảnh hưởng?

Quyết định đầu tư là một thuật ngữ kinh doanh được sử trong các lĩnh vực đầu tư, góp vốn để thu lợi những lợi ích nhất định. Thật dễ dàng có thể thấy trong cuộc sống của chúng ta hiện nay nhiều nhà đầu tư đang chọn việc đầu tư số tiền nhàn rỗi của mình vào các hoạt động như chứng khoán, tài chính, bất động sản để tìm kiếm lợi ích thay vì để số tiền đó một chỗ mà không phát sinh lợi nhuận. Vậy quyết định đầu tư là gì? và nó có tầm quan trọng như thế nào đối với các doanh nghiệp hiện nay?

1. Quyết định đầu tư là gì?

Trong quyết định đầu tư thì từ vốn được hiểu là để chỉ các loại tài sản có giá trị ở nhiều mức độ khác nhau. Chẳng hạn như tiền, máy móc, bất động sản, nguyên vật liệu, trang thiết bị,…Trong khi đầu tư là thuật ngữ dùng để cập đến việc đầu tư bất kỳ loại tài sản nào.

Nói cách khác quyết định đầu tư nói đến việc tham gia đầu tư các sản phẩm này nó có khả năng đem lại doanh thu cao cho nhà đầu tư hay không. Do đó quyết định đầu tư là sự cam kết của các nguồn tiền ở thời điểm khác nhau với kỳ vọng lợi nhuận trong kinh doanh trong một thời điểm trong tương lai. Sự lựa chọn là cần thiết để được thực hiện trong số các khoản thu thay thế có sẵn cho các khoản đầu tư. Vì các quyết định đầu tư có liên quan đến việc lựa chọn mua tài sản thực trong khoảng thời gian của một quy trình sản xuất.

Trong tiếng Anh Quyết định đầu tư có tên gọi là Investment decision.

2. Phân loại quyết định đầu tư:

Để tạo điều kiện cho việc phân biệt các quyết định đầu tư cũng như góp phần có những quyết định đầu tư phù hợp và chính xác trong các hoàn cảnh khác nhau chúng ta có thể phân loại các quyết định đầu tư thành các loại sau đây:

Đầu tư hàng tồn kho: là đầu tư vào nguyên vật liệu, bán thành phẩm và thành phẩm. Nắm giữ cổ phiếu của các vật liệu này là không thể tránh khỏi để giúp doanh nghiệp có thể hoạt động một trơn tru. Chi tiêu cho cổ phiếu thuộc danh mục đầu tư.

Đầu tư chi phí chiến lược: Đây là việc các nhà đầu tư sẽ tiến hành đầu tư vào các chiến lực phát triển của doanh nghiệp, để tăng cường sức mạnh thị trường của doanh nghiệp khi cạnh tranh với các đối thủ kinh doanh cùng mặt hàng. Lợi tức đầu tư như vậy sẽ không mang lại hiệu quả ngay lập tức mà sẽ mất một khoảng thời gian nhất định.

Đầu tư chi phí hiện đại hóa: Đây là việc các nhà đầu tư quyết định đầu tư vào cơ sở vật chất hiện đại hóa, đổi mới máy móc, trang thiết bị áp dụng một công nghệ mới tốt hơn công nghệ cũ vào cơ sở sản xuất, kinh doanh vì mục đích giảm chi phí và nhân lực trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nó còn được gọi là quá trình đào sâu vốn.

Đầu tư mở rộng cho một doanh nghiệp mới:Đây là quyết định đầu tư, doanh nghiệp sẽ bắt đầu với một doanh nghiệp mới hoặc đa dạng hóa dây chuyền sản xuất mới mà sẽ mua một bộ máy mới.

Đầu tư thay thế: Đây là quyết định đầu tư mà doanh nghiệp sẽ đưa ra quyết định về việc thay thế các tài sản bị hao mòn và lỗi thời bằng những những tài sản mới tốt hơn, hiệu quả hơn phục vụ cho việc thực hiện các dự án.

Đầu tư mở rộng: Đây là quyết định đầu tư mà theo đó doanh nghiệp sẽ tiến hành mở rộng năng lực sản xuất cho các sản phẩm hiện có và do đó phát triển hơn nữa theo hướng đơn phương. Loại hình đầu tư này còn được gọi là mở rộng vốn.

3. Tầm quan trọng của quyết định đầu tư:

Đối với mỗi hoạt động thì quyết định đầu tư đầu giữ một vai trò rất quan trọng nó giúp các nhà đầu tư có thể xâm nhập được vào thị trường đầu tư, giúp các doanh nghiệp có thể triển khai các chiến lược hoàn thành dự án, đảm bảo các mục tiêu lâu dài, tồn tại hoặc tăng trưởng, giữ gìn thị phần của một thị trường cụ thể và duy trì sự lãnh đạo. Doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định đầu tư để tận dụng các cơ hội về kinh tế có thể do các lý do sau:

- Mở rộng quy trình sản xuất để đáp ứng nhu cầu của sự biến động ở các thị trường trong khu vực hoặc để tiến hành khai thác các thị trường quốc tế và tận dụng lợi ích của các nền kinh tế theo quy mô.

- Đổi mới, thay thế cơ sở vật chất như: Nhà máy, máy móc hoặc trang thiết bị để hiện đại hóa cơ sở kỹ thuật nhằm gặt hái những lợi thế của đổi mới công nghệ, giảm thiểu chi phí sản phẩm và tăng hiệu quả lao động.

4. Những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư:

Khi tiến hành đầu tư nhà đầu tư phải dựa vào rất nhiều các yếu tố từ chủ quan đến các yếu tố khách quan để có thể đưa ra những quyết định đầu tư thật sự chính xác và hiệu quả đem lại những lợi ích nhất định và hơn hết là giảm thiểu được những rủi ro có thể xảy ra gây ảnh hưởng đến quyền lợi của các nhà đầu tư. Theo đó chúng ta có thể đề cập đến một số yếu tố sau đây ảnh hưởng đến việc ra quyết định đầu tư:

4.1. Lãi suất tác động đến quyết định đầu tư:

Không phải nhà đầu tư nào cũng ngay từ đầu có lượng vốn lớn để đầu tư mà phần lớn các nhà đầu tư phải tiến hành huy động vốn bằng cách thực hiện các giao dịch vay tài chính với các tổ chức tín dụng. Do đó, đầu tư bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi lãi suất. Lãi suất cao làm cho việc vay vốn trở lên khó khăn hơn. Lãi suất cao cũng làm cho tỷ lệ lợi nhuận tốt hơn từ việc giữ tiền trong ngân hàng. Với lãi suất cao hơn, đầu tư có chi phí cơ hội cao.

Hiệu quả cận biên của vốn nói rằng để đầu tư có giá trị, nó cần phải cho tỷ lệ hoàn vốn cao hơn lãi suất. Nếu lãi suất là 5%, một dự án đầu tư cần đưa ra tỷ lệ hoàn vốn ít nhất 5% trở lên. Khi lãi suất tăng, các dự án đầu tư có lãi ít hơn và ngược lại nếu lãi suất được cắt giảm, thì các dự án đầu tư sẽ có giá trị hơn.

4.2. Tăng trưởng kinh tế ảnh hưởng đến quyết định đầu tư:

Các doanh nghiệp đầu tư để đáp ứng các nhu cầu trong tương lai. Nếu nhu cầu giảm, các doanh nghiệp sẽ cắt giảm chi phí cho việc đầu tư. Nếu triển vọng kinh tế được cải thiện, thì các doanh nghiệp sẽ tăng đầu tư vì họ hy vọng nhu cầu trong tương lai sẽ tăng. Có bằng chứng thực nghiệm mạnh mẽ rằng đầu tư là theo chu kỳ. Trong một cuộc suy thoái, đầu tư giảm và phục hồi với tăng trưởng kinh tế.

Các lý thuyết gia tốc khẳng định đầu tư mà phụ thuộc vào tốc độ thay đổi của tốc độ tăng trưởng kinh tế. Nói cách khác, nếu tốc độ tăng trưởng kinh tế tăng một tỷ lệ trong một năm, thì tốc độ tăng trưởng này sẽ gây ra sự gia tăng trong chi tiêu đầu tư khi nền kinh tế đang trên đà phát triển. Lý thuyết máy gia tốc nói rằng đầu tư phụ thuộc nhiều vào chu kỳ kinh tế.

4.3. Sự tự tin ảnh hưởng đến quyết định đầu tư:

Việc tiến hành đầu tư bao giờ cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn là tiết kiệm. Các doanh nghiệp sẽ chỉ đầu tư nếu họ tự tin về chi phí, nhu cầu và triển vọng kinh tế trong tương lai. Tự tin trong các doanh nhân là yếu tố quyết định đầu tư, có thể khẳng định như vậy. Tuy nhiên, lưu ý rằng sự tự tin không phải lúc nào cũng là hợp lý. Niềm tin sẽ bị ảnh hưởng bởi tăng trưởng kinh tế và lãi suất, mà cả môi trường kinh tế cũng như chính trị nói chung. Nếu có sự không chắc chắn (ví dụ như bất ổn chính trị) thì các doanh nghiệp có thể tiến hành cắt giảm quyết định đầu tư để chờ xem sự kiện đó diễn ra như thế nào. Niềm tin thường thúc đẩy bởi tăng trưởng kinh tế và thay đổi tốc độ tăng trưởng kinh tế. Đó là một yếu tố khác làm cho đầu tư theo chu kỳ trong tự nhiên.

4.4. Chi phí tiền lương và khấu hao ảnh hưởng đến quyết định đầu tư

Nếu chi phí tiền lương tăng nhanh, nó có thể tạo động lực cho một doanh nghiệp cố gắng tăng năng suất lao động, thông qua đầu tư vào cổ phiếu vốn. Trong thời kỳ tăng trưởng lương thấp, các doanh nghiệp có thể có xu hướng sử dụng các phương pháp sản xuất thâm dụng lao động nhiều hơn.

Không phải tất cả đầu tư được thúc đẩy bởi chu kỳ kinh tế. Một số đầu tư dùng vào việc thay thế thiết bị cũ hoặc lỗi thời. Trong suy thoái kinh tế, đầu tư sẽ giảm mạnh, nhưng không giảm hoàn toàn các doanh nghiệp vẫn có thể tiếp tục với các dự án đã bắt đầu, và sau một thời gian, họ sẽ phải đầu tư vào các dự án ít tham vọng hơn. Ngoài ra, ngay cả trong thời kỳ suy thoái, một số doanh nghiệp có thể muốn đầu tư hoặc khởi nghiệp.

4.5. Lạm phát ảnh hưởng đến quyết định đầu tư:

Về lâu dài, tỷ lệ lạm phát có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư. Lạm phát cao sẽ dẫn đến biến đổi thị trường tài chính có xu hướng tạo ra nhiều sự không chắc chắn và nhầm lẫn, với sự không chắc chắn về chi phí đầu tư trong tương lai. Nếu lạm phát cao và biến động, các doanh nghiệp sẽ không chắc chắn với chi phí cuối cùng phải bỏ ra cho các khoản đầu tư vào dự án, họ cũng có thể sợ lạm phát cao có thể dẫn đến sự bất ổn kinh tế và sự suy thoái trong tương lai. Các quốc gia có thời gian làm phát thấp và ổn định kéo dài thường có tỷ lệ đầu tư cao hơn. Nếu lạm phát thấp được gây ra bởi sự sụt giảm nhu cầu và tăng trưởng kinh tế, thì chính lạm phát thấp này sẽ không đủ để thúc đẩy đầu tư. Lý tưởng nhất là lạm phát thấp và tăng trưởng bền vững.